Nước thải sinh hoạt từ hộ gia đình, chung cư, bệnh viện, khách sạn, khu dân cư chứa nhiều chất hữu cơ, chất rắn lơ lửng, dầu mỡ, vi khuẩn… Vì vậy, hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt cần được thiết kế để loại bỏ các chất này, đảm bảo nước thải đầu ra đạt tiêu chuẩn môi trường.

1. Quy trình xử lý nước thải sinh hoạt tiêu chuẩn

(1) Xử lý sơ cấp – Loại bỏ rác, dầu mỡ

📌 Song chắn rác

• Chặn lại rác thô như túi nylon, chai nhựa, lá cây…

• Giúp bảo vệ các thiết bị phía sau khỏi tắc nghẽn.

📌 Bể tách dầu mỡ

• Dùng cho nước thải từ bếp ăn để tránh dầu mỡ bám vào đường ống.

• Lớp dầu nổi lên bề mặt và được thu gom định kỳ.

📌 Bể điều hòa

• Cân bằng lưu lượng & nồng độ ô nhiễm để tránh sốc tải cho hệ sinh học.

• Kết hợp hệ thống sục khí giúp tránh phân hủy kỵ khí gây mùi hôi.

(2) Xử lý sinh học – Loại bỏ BOD, COD, Nitơ, Photpho

📌 Bể kỵ khí (Anaerobic – Septic, UASB, AAO)

• Vi khuẩn kỵ khí phân hủy một phần chất hữu cơ thành khí CH₄, CO₂.

• Giảm tải lượng BOD, COD trước khi vào bể sinh học hiếu khí.

📌 Bể thiếu khí (Anoxic – AAO, MBBR, SBR)

• Xử lý Nitơ (N) bằng quá trình khử Nitrat (NO3⁻ → N2).

• Vi khuẩn thiếu khí sử dụng NO3⁻ thay cho O₂, giúp loại bỏ Nitơ dưới dạng khí.

📌 Bể hiếu khí (Oxic – Aerotank, MBBR, MBR)

• Cung cấp oxy để vi khuẩn hiếu khí phân hủy triệt để BOD, COD, NH4⁺.

• Có thể dùng bùn hoạt tính, giá thể vi sinh hoặc màng lọc MBR để tăng hiệu suất.

(3) Xử lý lắng và bùn vi sinh

📌 Bể lắng thứ cấp

• Tách bùn vi sinh khỏi nước thải đã xử lý.

• Một phần bùn được tuần hoàn lại để duy trì hệ vi sinh, phần dư được đưa đến bể chứa bùn.

📌 Bể nén bùn

• Giảm lượng nước trong bùn, giúp xử lý bùn dễ dàng hơn.

• Bùn có thể được xử lý tiếp bằng phương pháp ủ phân compost hoặc ép bùn.

(4) Xử lý khử trùng & xả thải

📌 Bể khử trùng (Clo, Ozone, UV)

• Tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh như E.coli, Coliform…

• Giúp nước thải đầu ra an toàn trước khi xả ra môi trường.

📌 Thoát ra môi trường hoặc tái sử dụng

• Nước sau xử lý có thể xả ra sông, hồ theo tiêu chuẩn QCVN 14:2008/BTNMT.

• Hoặc tái sử dụng để tưới cây, rửa đường (sau khi qua màng lọc MBR).

2. Sơ đồ quy trình xử lý nước thải sinh hoạt

➡ Song chắn rác → Bể tách dầu mỡ → Bể điều hòa → Bể kỵ khí (Anaerobic) → Bể thiếu khí (Anoxic) → Bể hiếu khí (Oxic) → Bể lắng thứ cấp → Bể khử trùng → Xả thải hoặc tái sử dụng.

3. Công nghệ xử lý nước thải sinh hoạt phổ biến

🔹 AAO (Anaerobic - Anoxic - Oxic): Xử lý BOD, COD, Nitơ, Photpho trong nước thải đô thị.
🔹 MBBR (Moving Bed Biofilm Reactor): Dùng giá thể vi sinh giúp tăng hiệu quả xử lý.
🔹 SBR (Sequencing Batch Reactor): Xử lý nước thải theo từng chu kỳ, linh hoạt.
🔹 MBR (Membrane Bioreactor): Kết hợp bể hiếu khí với màng lọc giúp nước sạch đạt chuẩn cao.