1. Thực trạng nguồn nước mặt tại ĐBSCL

ĐBSCL là vùng có hệ thống sông ngòi, kênh rạch chằng chịt, chủ yếu nhận nước từ sông Mekong. Tuy nhiên, nguồn nước mặt ở đây đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi các yếu tố:

• Xâm nhập mặn: Mùa khô (từ tháng 12 đến tháng 5), nước mặn từ biển lấn sâu vào nội địa, ảnh hưởng đến nước sinh hoạt và sản xuất.

• Ô nhiễm nước: Chất thải từ sản xuất nông nghiệp (phân bón, thuốc trừ sâu), chăn nuôi, công nghiệp và sinh hoạt gây ô nhiễm hữu cơ, kim loại nặng, vi sinh vật.

• Suy giảm dòng chảy: Do tác động từ các đập thủy điện ở thượng nguồn Mekong, làm giảm lượng phù sa và nguồn nước ngọt.

• Hiện tượng phèn và ô nhiễm hữu cơ: Một số khu vực có đất phèn tiềm tàng, khi nước tiếp xúc với không khí sẽ tạo axit, làm tăng độ chua trong nước.

---

2. Các giải pháp xử lý nước mặt

2.1. Giải pháp công nghệ

• Lắng và lọc thô: Sử dụng bể lắng, bể lọc cát, lọc than hoạt tính để loại bỏ cặn bẩn, chất rắn lơ lửng.

• Khử mặn: Công nghệ lọc màng RO hoặc chưng cất có thể áp dụng để xử lý nước nhiễm mặn.

• Xử lý phèn: Sử dụng vôi hoặc phèn nhôm để trung hòa axit, kết tủa kim loại nặng như sắt, mangan.

• Xử lý sinh học: Dùng bể lọc sinh học, hồ sinh học để phân hủy chất hữu cơ và vi khuẩn có hại.

• Khử trùng: Sử dụng Clo, Ozone hoặc tia UV để diệt vi khuẩn, virus.

2.2. Giải pháp quản lý và bảo vệ nguồn nước

• Kiểm soát xả thải: Giảm thiểu ô nhiễm từ nông nghiệp, công nghiệp, chăn nuôi.

• Xây dựng hồ trữ nước ngọt: Thu gom nước mưa và nước ngọt mùa lũ để sử dụng mùa khô.

• Chuyển đổi mô hình canh tác: Sử dụng phương pháp tưới nhỏ giọt, luân canh cây chịu mặn.

• Tăng cường hợp tác quốc tế: Tham gia vào các thỏa thuận quản lý nguồn nước Mekong.

---

3. Ứng dụng thực tiễn

• Mô hình trữ nước ngọt: Một số địa phương ở Bến Tre, Trà Vinh đã triển khai bể chứa nước mưa, ao trữ nước ngọt.

• Trạm cấp nước sạch: Nhiều nơi đã lắp đặt hệ thống lọc RO quy mô nhỏ để cung cấp nước sạch cho người dân.

• Xây dựng cống, đập ngăn mặn: Cống Ba Lai (Bến Tre) giúp kiểm soát xâm nhập mặn hiệu quả.