Trong khoảng nửa tháng, ba cơn bão liên tiếp đã gây thiệt hại nghiêm trọng tại khu vực Bắc Bộ và Trung Bộ. Theo dự báo, trong vòng một tháng tới, có khả năng xuất hiện thêm 1–2 cơn bão ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền, cho thấy tình hình thiên tai vẫn tiềm ẩn nhiều yếu tố bất thường.
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, từ ngày 11/9 đến 10/10/2025, Biển Đông đã ghi nhận 4 cơn bão, gồm Mitag (bão số 8), Ragasa (bão số 9), Bualoi (bão số 10) và Matmo (bão số 11). Trong đó, ba cơn bão sau tác động trực tiếp đến Việt Nam, gây hậu quả nghiêm trọng về người, tài sản và đời sống dân sinh.
1. Hoạt động bão dồn dập, diễn biến bất thường
Bão số 9 (Ragasa) hình thành ngày 22/9, được đánh giá là siêu bão mạnh nhất thế giới năm 2025, với sức gió cấp 17, giật trên cấp 17. Khi di chuyển vào khu vực Quảng Ninh ngày 25/9, bão đã suy yếu thành áp thấp nhiệt đới và sau đó thành vùng áp thấp, song vẫn gây mưa lớn trên diện rộng.
Tiếp đó, tối 26/9, bão số 10 (Bualoi) di chuyển vào Biển Đông với tốc độ 30–35 km/h, nhanh gấp đôi trung bình, trở thành cơn bão đặc biệt nguy hiểm. Bão đổ bộ vào khu vực Hà Tĩnh – Bắc Quảng Trị đêm 28/9 với sức gió cấp 11, giật cấp 14, kèm hoàn lưu mưa lớn kéo dài từ Bắc Bộ đến Thừa Thiên Huế, lưu trên đất liền hơn 12 giờ.
Ngay sau đó, bão số 11 (Matmo) hình thành ngày 3/10 với sức gió cấp 10, giật cấp 13. Mặc dù suy yếu khi tiến vào Trung Quốc và khu vực biên giới Lạng Sơn, hoàn lưu của bão vẫn kết hợp với các hình thái thời tiết khác gây mưa lũ nghiêm trọng tại các tỉnh miền núi phía Bắc và thủ đô Hà Nội.
2. Ngập lụt kéo dài, thiệt hại nghiêm trọng
Mưa lớn kéo dài từ cuối tháng 9 đến đầu tháng 10 khiến lũ từ thượng nguồn đổ về, làm mực nước sông Cầu, sông Thương, sông Trung và sông Cà Lồ vượt báo động 3, có nơi vượt đỉnh lũ lịch sử.
Nhiều khu vực hạ lưu như Thái Nguyên, Lạng Sơn, Bắc Ninh, Cao Bằng và Hà Nội xảy ra ngập lụt nghiêm trọng, một số nơi bị cô lập, giao thông tê liệt, người dân phải sơ tán. Nhiều gia đình vẫn đang trong quá trình khắc phục hậu quả sau lũ.
Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp, từ đầu năm 2025, Việt Nam đã trải qua 20 loại hình thiên tai khác nhau. Dự kiến trong năm có khoảng 13 cơn bão, trong đó 5–7 cơn ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại đã ghi nhận 11 cơn bão, trong đó 6 cơn tác động trực tiếp, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.
Thống kê cho thấy thiên tai đã khiến 238 người chết và mất tích, 367 người bị thương, hơn 258.000 ngôi nhà hư hỏng và 555.000 ha lúa, hoa màu bị thiệt hại. Tổng thiệt hại kinh tế ước tính khoảng 33.500 tỷ đồng, tăng đáng kể so với cùng kỳ năm 2024.
Riêng mưa lũ do bão số 11 gây ra đã làm ít nhất 15 người chết và mất tích, hơn 16.900 ngôi nhà bị ngập, tập trung chủ yếu tại Cao Bằng, Thái Nguyên, Lạng Sơn và Hà Nội.
3. Lượng mưa đạt mức kỷ lục, vượt giá trị lịch sử
Ảnh hưởng của hoàn lưu bão và các hình thái kết hợp khiến nhiều khu vực ghi nhận lượng mưa rất lớn. Trong đợt mưa từ 25/9–1/10, tổng lượng mưa phổ biến 150–250 mm, có nơi trên 450 mm (Hà Nội, Phú Thọ, Lào Cai).
Từ 6–8/10, lượng mưa tại Đông Bắc Bộ, Thái Nguyên và Hà Nội đạt 150–300 mm, riêng Thái Nguyên đạt 450 mm. Khu vực miền Trung, đặc biệt từ Thanh Hóa đến Huế, có nơi lượng mưa vượt 600 mm.
Một số trạm quan trắc ghi nhận lượng mưa ngày cao nhất vượt giá trị lịch sử tháng 10 và là mức cao nhất trong năm. So với trung bình nhiều năm, lượng mưa tại Bắc Bộ, Thanh Hóa và Nghệ An cao hơn 100–200%, riêng khu vực miền núi phía Bắc cao hơn đến 450%.
4. Dự báo diễn biến thiên tai trong thời gian tới
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, từ nay đến 10/11/2025, thời tiết tiếp tục diễn biến phức tạp, có khả năng xuất hiện 2–3 cơn bão hoặc áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông, trong đó 1–2 cơn có thể ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền Việt Nam.
Không khí lạnh được dự báo tăng tần suất và cường độ, kết hợp với các hình thái thời tiết khác có thể gây mưa lớn, lũ quét, sạt lở đất và hiện tượng thời tiết cực đoan.
Nhiệt độ trung bình ở Bắc Bộ và khu vực từ Thanh Hóa đến Huế dự kiến xấp xỉ trung bình nhiều năm; các khu vực khác cao hơn từ 0,5–1°C. Lượng mưa ở khu vực Hà Tĩnh đến Quảng Ngãi được dự báo cao hơn trung bình từ 20–40%.
5. Cảnh báo và khuyến nghị ứng phó
Các chuyên gia khí tượng nhận định, trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu, thiên tai ngày càng có xu hướng diễn biến phức tạp, cực đoan và khó dự báo. Những hiện tượng như mưa lớn trong thời gian ngắn, bão mạnh di chuyển nhanh, lũ quét và sạt lở đất có xu hướng gia tăng.
Do đó, các địa phương cần theo dõi chặt chẽ các bản tin dự báo, cảnh báo ngắn hạn (1–3 ngày), chủ động xây dựng và cập nhật phương án ứng phó phù hợp, đặc biệt trong các lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, thủy sản và hạ tầng dân sinh tại các khu vực dễ bị tổn thương.
Đồng thời, cần tăng cường năng lực dự báo, cảnh báo sớm, đẩy mạnh công tác tuyên truyền và nâng cao ý thức phòng tránh thiên tai trong cộng đồng nhằm giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản.
Kết nối